Mugak/ Bienalak bederatzi proposamen hautatu ditu edizio berriko programarako

1970 Urtarrila 1

Mugak/ Bienalaren aurreko edizioan eraikitako kupula, tailer parte-hartzaile batean. Argazkia: Mikel Blasco

• Gipuzkoako kostaldeko diskoteken fenomenoari buruzko hausnarketa; Bilboko itsasadarra ardatz estrategiko gisa berreraiki, berpiztu eta berrasmatzeko; baita baserria ere, Euskadiko landa-eremuak garatzeko ekoizpen- eta lankidetza-etxebizitza gisa. Euskadiko Nazioarteko Arkitektura Bienalak dagoeneko aukeratu ditu laugarren edizioan, urrian eta azaroan izango dena, diruz lagunduko diren proiektuak.
• Eusko Jaurlaritzako Lurralde Plangintza, Etxebizitza eta Garraio Sailak urte hasieran argitaratutako dirulaguntzen bidez aukeratu dira proposamenak.
• Horiek guztiak, beren kalitateagatik ez ezik, aurtengo esparru teorikoarekin lotura estua izateagatik ere baloratu dira. Horrek hausnarketa planteatzen du gaur egungo premia- eta larrialdi-testuingurutik, ‘berreraiki, berpiztu, berrasmatu’ leloa baliatuz.

Mugak/ Euskadiko Nazioarteko Arkitektura Bienalak dagoeneko hautatu ditu bere laguntza-lerroa emateko proiektuak, eta, beraz, laugarren edizioko programa osatuko dutenak. Hainbat erakunderen bederatzi proposamen dira. Eusko Jaurlaritzako Lurralde Plangintza, Etxebizitza eta Garraio Sailak urte hasieran egin zuen Euskadiko hirigintza-diseinua eta arkitektura garaikidea sustatzeko eta zabaltzeko laguntza-lerrora aurkeztu zirenen artean aukeratu dira.

Horrela, erakusketak, tailerrak, jardunaldiak, argitalpenak eta gainerako egitarauaren bilaketa hasi zen, eta Euskadiko enpresa sustatzaile eta eraikitzaileei, estudio eta elkargo profesionalei eta irabazi-asmorik gabeko elkarteei ireki zen. Orain, bederatzi proiektu aukeratu dira, bakoitza hainbat jardueraz osatua, Mugak/ Bienalaren laugarren edizioan parte hartzeko, datorren urrian eta azaroan izango dena. Oraingo honetan, ‘berreraiki, berpiztu, berrasmatu’ lelopean, Bienalak kontzeptu horiei buruzko hausnarketa planteatzen du, gaur egungo premia- eta larrialdi-testuingurutik abiatuta. Aurten sustatuko diren proposamenak, kalitateaz gain, esparru teoriko horrekin lotura estua izatagatik aukeratu dira.

Proposamen anitzak eta lankidetza eta eztabaida bultzatzen dutenak

“Aukeratutako proiektuek esparru teorikoa oso eremu desberdinetatik lantzen dute, hala nola landa-tipologiak, birgaitzearen industrializazioa, aisiaren arkitektura, industria- eta portu-paisaiari buruzko hausnarketa… Asko izan dira hainbat erakunderekin lankidetzan diseinatu direnak; proiektuak diziplina anitzekoak dira eta programa-aniztasuneko proposamenak dituzte. Horietako batzuek, gainera, jarduerak planteatzen dituzte, ibilbideak eta bisitak, esaterako, eztabaida eta hausnarketa hainbat lekeutara zabaltzeko helburuarekin”, nabarmendu du Mugak/ Bienalaren laugarren edizio honetako komisarioak, María Aranak.

Hala, deialdiaren I. lerroak, Euskadiko hirigintza-diseinua eta arkitektura garaikidea zabaltzeko aldi baterako erakusketetarako zuzendutakoak, 157.598,80 euroko aurrekontua du, eta hiru proiektu bultzatuko ditu Bienalean zehar. ‘Mugak/ HABIT[atu]Z’ behark estudio bilbotarraren proposamena da. Estudioak, Bizkaiko hiribururako, “estandarrari aurre egiteko” sistema modular estandarizatutik abiatuta eraikitako pabiloia proposatzen du. Hiri-berroneratze proiektuetako etxebizitzen kalitate espaziala handitzeko diseinatu ziren. Sistema industrializatu baten lagina eta testaketa da, Sailak berak babestutako eraikuntza-sektoreko I+G+B programa baten emaitza.

Diruz lagundutako beste proiektu bat Bilbao Metropolitarra Birbizteko Elkartearena da, Bilbao Metropoli-30rena, tokiko hainbat eragile eta erakunderen proposamenak biltzen dituena; besteak beste, Itsasmuseum, IED Kunsthal Bilbao, ZAWP eta Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialaren Bizkaiko ordezkaritza. ‘Itsasadarra hirigune metropolitarra berreraikitzeko, birbizitzeko eta birpentsatzeko ardatz estrategiko gisa’ da, eta horretarako Bilboko eremu ikoniko hori birgaitzeko hainbat jarduera egingo dira.

Besteak beste, lau erakusketa eta ikus-entzunezko lan eskainiko dira: ZAWPren ‘Katebegi/link/Eslabón’ argazki-erakusketa, Bilbao Exhibition Centren (BEC); ‘Oteiza Bilbon. 1994. Hiri mugiezina. Zorrozaurre uhartearen antolamendua’, Santos Bregaña eta Emilio Varela komisarioen eskutik, EHAEOren Bizkaiko ordezkaritzan; AmiArteren ‘Bilbo hiri poema’, Bego Intxaustegi artistaren tutoretzapean, non hainbat herrialdetako arte bisualen hogei sortzailek parte hartuko duten; eta ‘Piel de luz’, Itsasmuseumean. Bienalari buruzko hausnarketa partekatuko eta parte hartzeko jarduerak ere izango dira, besteak beste: IED Kunsthal-ek antolatutako ‘Egitura osagarriak itsasadarrean zehar berreraikitzea’ tailerra; kanpoaldean horma-irudi gisa margotutako edukiontzi higigarriak sortzea, AmiArtek Itsasmuseumean garatuko duena eta, ondoren, metropoli-areako zenbait puntutan ikusgai egongo dena;  eta, horrez gain, itsasadarrari buruzko ibilbide birtual bat egingo da, ikus-entzunezko baten bidez, Caminos Euskadi eta Bilboko Portuko Agintaritzaren eskutik, haren iragana eta oraina azaltzeko eta etorkizuna irudikatzeko. Azkenik, askotariko metropoli-espazioak eskainiko ditu, itsasadarraren inguruan norabide anitzeko mugimenduak sortzen lagunduko dutenak ardatz estrategiko gisa.

‘Etxebizitza maximoa’ da Iñigo Axpe interiorismo estudio donostiarrak aurkeztutako proiektua, hau da, lantegi-instalazio bat etxebizitzaren mugei buruz gogoeta egiteko. Zehazki, 1931n Berlingo etxebizitza garaikidearen ferian azaldu zen seme-alabarik gabeko bikote baten etxeko oinplanoa espazio publikoan, eskalan, marraztea proposatzen du. Etxebizitza bat etxe izan dadin muga hori zein izan behar den edo nola ulertu behar den hurbiltzea bilatuko du, etxebizitza atseden- eta bizi-leku gisa definitzen duten ildoetara hurbiltzea.

Deialdiaren II. lerroa Euskadiko hirigintza diseinuari eta arkitektura garaikideari buruzko jardunaldi, mintegi, hitzaldi, mahai-inguru, tailer eta workshopetarako da. 117.401,20 euroko aurrekontua du, eta lau proiektu bultzatuko ditu. Besteak beste, ‘Rhizoma’, Victoria Collar eta Jon Garbizu (Garbizu Collar Architects), Gonzalo Peña (KRI Studio) eta Diego Sologuren arkitektoen proposamena, Egoin Wood Group enpresaren eskutik eta Chillida Lekurekin lankidetzan. Euskal baserriaren tipologia historikoaren desmitifikaziotik igarotzen den etxebizitza eredu berriei buruzko saiakera da. Programak arkitektura horren etxeari, historiari, eraikuntzari eta lurraldeari buruzko gaiak jorratzen ditu, zenbait hitzaldi, topaketa eta tailerretan eta erakusketa-pieza batean. Hori guztia Chillida Leku museoan izango da.

Maushaus elkarteak aurten ere haurrentzako tailerrak ekarriko ditu ‘Remake’ proposamenari esker. Oraingo honetan, hiru topaketa egingo dira Euskadiko Arkitektura Institutuan. Horien bidez, Heidegger-ek ‘Eraiki, bizi, pentsatu’ (Darmstadt, 1951) hitzaldian adierazi zituen mezu eta ideiak hizkuntza komun batera hurbilduko dira. Hitzaldi horretan, Mugak/ Bienalaren edizio honetako esparru teorikoa inspiratu da.

Aurtengo proposamen freskoenetako bat BeAr Architects estudio bilbotarraren eskutik dator, ‘disco-TEKAK. Gipuzkoako kostaldeko bumping-aren tenpluak’ izenarekin. Diskotekek aisiarako gune gisa duten gizarte-fenomenoari eta lurralde-harremanari buruzko hausnarketa egingo du. Horrela, aisialdiaren arkitektura, diseinua eta gazteen aisialdi-ereduarekin duen lotura berrikusteko modu bat proposatzen da, hitzaldien eta eraikin horietako batzuetara bisita gidatuen bidez.

‘Periferiak: periferikoak eta iragankorrak’ da Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialaren Gipuzkoako ordezkaritzaren proposamena, AHIKU-Arkitektura eta hiri kultura elkartearekin elkarlanean. Asteburuko ibilaldi parte-hartzaileak izango dira, Pasaiako Trintxerpe auzoan. Arkitekturako profesionalak eta hainbat artista izango dira bertan, besteak beste, Maider López ezaguna. Trintxerpe hiri-eremu berezia, periferikoa, degradatua eta mugakoa da, eta herritarren, arkitekturaren eta artearen arteko hausnarketa kolektiboa sustatzeko esparru kontzeptual gisa balioko du.

Azkenik, III. ildoak 25.000,00 euroko aurrekontua du, eta argitalpenak, dokumentalak eta tresna informatikoak sustatzean datza. Modalitate honetan bi proiektu aukeratu dira. Lehenengoa, ‘Trazas de ronda’, Jaime Gutiérrez Armendariz, Andrea Aguilera Ruiz eta Itziar Molinero Miranda arkitektoen proposamena da. Bilboko alde zaharreko eraikin batean bizi izandako arkitekturak biltzen dituen argitalpena da, arkitektura-forentse arkiteta gisa. Dokumentu grafiko bat izango da, eta bertan erakutsiko dira bizi diren espazioak aztertzeko sistema honek eskaintzen dituen bizitza, egokitzapenak eta aukera pedagogikoak. Azkenik, ‘Birpentsatzea, etxekoa birbizitzeko’ HALO arkitekturaren proposamena da, dibulgazio-gida bat, koadernotxo formatuan, etxebizitzan bizitzeari buruzko gogoeta sustatzeko